Αντικειμενα

Tο Ηρόκαστρο κτισμένο στο πλάτωμα ενός λόφου Β του Πανόρμου, του ασφαλούς και ευλίμενου όρμου στο ΝΑ άκρο της Νάξου, ελέγχει το Ν θαλάσσιο πέρασμα προς τις Μικρές Κυκλάδες, εποπτεύοντας και τον Πάνορμο. Η θέση του είναι στρατηγική, καθώς εντάσσεται σε ευρύτερο δίκτυο οπτικής επικοινωνίας με τον Πύργο του Χειμάρρου στο εσωτερικού του νησιού και το Παλαιόκαστρο της Ίου, τα οποία ελέγχονταν από το Κάστρο του Απαλίρου.

Το Ηρόκαστρο αναπτύσσεται στο φρύδι του λόφου καταλαμβάνοντας όλο το πλάτωμά της κορυφής του, εκτεινόμενο σε επιφάνεια ??τ.μ. Το σχήμα του είναι ακανόνιστο, ακολουθώντας την μορφολογία του εδάφους. Η χάραξη του οχυρωματικού περιβόλου αξιοποιεί στο έπακρο την φυσική οχύρωση της θέσης. Ο λόφος περιβάλλεται από έναν απλό περίβολο και σε τείχη μήκους π. ??μ. υπάρχει ένας πύργος στην ΒΑ πλευρά. Η πύλη εισόδου, σήμερα χαμένη, μάλλον χωροθετείται στην Β πλευρά,  όπου βρίσκεται και η βασική πρόσβαση στο κάστρο.

Ο οχυρωματικός περίβολος ενισχύεται από προτείχισμα στην Β πλευρά, το οποίο αναπτύσσεται χαμηλότερα, στους πρόποδες του λόφου, καθώς η πλευρά αυτή ήταν η πλέον ομαλή, άρα και ευπρόσβλητη από τον εχθρό. [Καθώς η πλευρά αυτή ήταν η πλέον ομαλή, άρα και ευπρόσβλητη από τον εχθρό, [φαίνεται ότι] ένα αμυντικό σύστημα συμπαγών πύργων διευθετείται κάτω από το φρύδι του λόφου, στο σημείο που ανοίγεται η πύλη εισόδου.] Τα τείχη του κάστρου σώζονται ικανοποιητικά σε όλο το μήκος τους, με πολλά τμήματα τους να διαμορφώνονται από τους βράχους που συμπεριλαμβάνονται στον οχυρωματικό περίβολο. Εδράζονται στον φυσικό βράχο και υψώνονται κατακόρυφα, με το ύψος τους να φθάνει τα …μ., ενώ το πλάτος τους ανέρχεται στα …μ. 

Οι παραπάνω αμυντικές κατασκευές του Ηροκάστρου έχουν κατασκευαστεί κατά με τον ίδιο τοιχοδομικό τρόπο, δηλώνοντας ότι είναι σύγχρονες μεταξύ τους. Πρόκειται για λιθοδομές από σχετικά καλολαξευμένους τοπικούς λίθους, δίχως την παρεμβολή κάθετων αρμών ? και με χρήση ασβεστοκονιάματος ως συνδετικού υλικού?. Παρά το γεγονός ότι δεν έχει υπάρξει συστηματική αρχαιολογική έρευνα στο κάστρο, οι πρώτες επιφανειακές έρευνες στην περιοχή συγκλίνουν στην χρονολόγησή του κατά την βυζαντινή περίοδο. 

Εντός του Ηροκάστρου κατάλοιπα κτηρίων αναγνωρίζονται στο Β τμήμα του, η χρήση των οποίων δεν είναι δυνατόν να προσδιοριστεί. Από την έκταση της τειχισμένης περιοχής θα πρέπει να θεωρήσουμε ότι το Ηρόκαστρο θα περιέκλειε οργανωμένο οικισμό στους χρόνους της ακμής του. Η επάρκειά του σε πόσιμο νερό πρέπει να εξασφαλιζόταν από κινστέρνες συλλογής των ομβρίων, καθώς ο λόφος του Ηρόκαστρου είναι άνυδρος.