Αντικειμενα

Tο Βρυοκαστράκι, η νησίδα που προστατεύει Α το Μανδράκι, το λιμάνι της αρχαίας πόλης της Κύθνου στην θέση Βρυόκαστρο ή Ρηγόκαστρο, αποτελεί φυσικά οχυρή θέση, καθώς διαθέτει απότομες και βραχώδεις ακτές, με την εξαίρεση της Α πλευράς, όπου η πρόσβαση είναι σχετικά ομαλή. Κατά την αρχαιότητα το Βρυοκαστράκι επικοινωνούσε με το Βρυόκαστρο μέσω στενού ισθμού από τα Α.

Η νησίδα διέθετε οχυρωματικό περίβολο σε ακανόνιστο σχήμα, το οποίο ακολουθούσε τις ακτές της, καταλαμβάνοντας επιφάνεια π. ??τ.μ., ενώ η περίμετρος του έφθανε τα …μ. Σε αυτόν ανοιγόταν μία (τουλάχιστον) πύλη εισόδου, ενώ η αμυντική ενίσχυσή του επιτυγχανόταν από πύργους. Ο οχυρωματικός περίβολος εδραζόταν στον φυσικό βράχο και υψωνόταν κατακόρυφα σε ικανό ύψος. Στην Α και πιο προσβάσιμη πλευρά της νησίδας έχει διατηρηθεί τμήμα του σε μήκος π. 76μ., το οποίο αποτελεί ισχυρή κατασκευή μέσου πλάτους 1,20-1,50μ. Κοντά στην Β απόληξη του τμήματος αυτού έχει εντοπιστεί η πύλη εισόδου, η οποία διευθετείται δίπλα σε πύργο, για την προστασία της. Ο πύργος είναι ορθογώνιας κάτοψης με διαστάσεις 7x5,50μ. Αντίστοιχη κατασκευή έχει εντοπιστεί και στο Ν άκρο του περιβόλου. Το Α τμήμα του οχυρωματικού περιβόλου στην εσωτερική πλευρά του συστήνει σειρά δεκαπέντε σύγκολλων δωματίων. Τα δωμάτια είναι ορθογώνια, με παρόμοιες  διαστάσεις π. 5x6μ. και την θύρα εισόδου από τα Δ, από το εσωτερικό της νησίδας. Είναι αυτόνομοι χώροι, που δεν επικοινωνούν μεταξύ τους, οι οποίοι ενδέχεται να είχαν στρατιωτική χρήση, ή ακόμη και αποθηκευτική.  

Στο σωζόμενο Α τμήμα του τείχους έχουν εντοπιστεί δύο διαφορετικοί τοιχοδομικοί τύποι. Ο κατώτερος τύπος ομοιάζει με την τοιχοποιία το αρχαϊκού τείχους της πόλης της Κύθνου στο απέναντι Βρυόκαστρο, ενώ το ανώτερο τμήμα έχει σχετικά αμελή τοιχοποιία, η οποία αποτελείται από αρχαία μαρμάρινα μέλη σε β΄ χρήση και από μεγάλου μεγέθους ορθογωνισμένες λιθόπλινθους, με τα ενδιάμεσα κενά τους να πληρώνονται από μικρού και μεσαίου μεγέθους λίθους. Στις παρατηρήσεις αυτές συνηγορούν και τα κινητά ευρήματα από τις ανασκαφές στον χώρο, τα οποία στα κατώτερα στρώματα μπορούν να χρονολογηθούν κυρίως από την πρωτογεωμετρική – γεωμετρική εποχή, και παλαιότερα, ενώ στα ανώτερα χρονολογούνται έως και τον 7ο αιώνα μ.Χ. 

Στο ψηλότερο πλάτωμα της βραχονησίδας έχει ανασκαφεί τρίκλιτη βασιλική, με προεξέχουσα αψίδα στα Α, νάρθηκα στα Δ και προσκτίσματα στα πλαϊνά κλίτη. Στον ναό διακρίνονται τρεις κύριες οικοδομικές φάσεις. Στην αψίδα του ιερού διατηρείται επισκοπικό σύνθρονο, καθώς επίσης το φράγμα πρεσβυτερίου και άλλα τμήματα από τον αρχιτεκτονικό διάκοσμο της βασιλικής. Από τα έως τώρα ανασκαφικά ευρήματα η βασιλική λειτουργούσε  τουλάχιστον έως τον 7ο αιώνα, χωρίς να μπορεί να αποκλειστεί και η μεταγενέστερη χρήση της.

Η επάρκεια του οχυρωμένου οικισμού σε πόσιμο νερό εξασφαλιζόταν από κινστέρνες συλλογής των ομβρίων, όπως προκύπτει από τα ανασκαφικά ευρήματα στην νησίδα.