Αντικειμενα

Tο Κάστρο του Μακροτάνταλου βρίσκεται σε βραχώδη χερσόνησο στο ΒΔ άκρο της Άνδρου, απέναντι από το ακρωτήριο του Καφηρέως στην Εύβοια. Η θέση του είναι καίρια, καθώς έχει άμεση οπτική επικοινωνία με την απέναντι ακτή της Καρύστου, κατοπτεύοντας και το στενό θαλάσσιο πέρασμα ανάμεσα στην Άνδρο και την Εύβοια. Το Κάστρο ήταν εκτεθειμένο στους ισχυρούς ανέμους του Στενού του Καφηρέως, με αποτέλεσμα να φθαρεί σε μεγάλο βαθμό, ώστε σήμερα να μην είναι εύκολο να προσδιοριστούν τα κατάλοιπά του. Παρά την περιορισμένη αρχαιολογική έρευνα στην περιοχή του, σήμερα η μορφή του μπορεί να αποκατασταθεί ως κάστρο που εκτεινόταν στην μικρή χερσόνησο, η οποία άλλοτε χωριζόταν από την στεριά, και στην απέναντι ακτή.

Το Κάστρο του Μακροτάνταλου αναπτύσσεται με ακανόνιστο σχήμα, ακολουθώντας την μορφολογία του εδάφους και εκτείνεται σε επιφάνεια π. 980 τ.μ., με συνολικό μήκος τειχών π. 150μ. Παρά την ερειπιώδη κατάστασή του το κάστρο διατηρεί τα βασικά χαρακτηριστικά ενός οχυρωμένου συνόλου, τμήματα από το τείχος, τους πύργους, και κτίσματα. Το Μακροτάνταλο συγκροτείται από απλό περίβολο, ο οποίος ενισχύεται με προεξέχοντες πύργους. Η πύλη εισόδου δεν διατηρείται, ωστόσο πρέπει να ανοιγόταν στην  Β πλευρά, όπου είναι και η μόνη πρόσβαση από την στεριά. Ο περίβολος εδράζεται επάνω στον φυσικό βράχο και υψώνεται κατακόρυφα. Οι δύο πύργοι που διατηρούνται εντοπίζονται στο τμήμα του κάστρου που εκτείνεται στην μικρή χερσόνησο. Ο ένας  βρίσκεται στο ψηλότερο σημείο της και έχει σχεδόν τετράγωνη κάτοψη, με διαστάσεις 5x4,70μ., σύμφωνα με τον Δημήτριο Πασχάλη. Ο πύργος ήταν πολυώροφος, όπως φαίνεται και από το σωζόμενο τμήμα του, και από αυτόν υπήρχε απρόσκοπτη ορατότητα προς το στενό του Καφηρέως. Ο δεύτερος πύργος, σε μικρή απόσταση ανατολικότερα και σε χαμηλότερο επίπεδο στον βράχο της χερσονήσου, είναι κυκλικής κάτοψης και πρέπει να έλεγχε τον μικρό όρμο που ανοίγεται μπροστά στο κάστρο. Στο στενό λαιμό που σήμερα ενώνει την χερσόνησο με την απέναντι στεριά έχουν εντοπιστεί κατάλοιπα της βάσης της πιθανώς ανασυρόμενης γέφυρας που συνέδεε τα δύο τμήματα. Η επάρκεια σε πόσιμο νερό εξασφαλιζόταν από κινστέρνες συλλογής των ομβρίων, όπως δείχνουν τα κατάλοιπα μίας δεξαμενής. 

Στο απέναντι χερσαίο τμήμα εικάζεται ότι επεκτεινόταν το φρούριο σε άγνωστη ωστόσο έκταση, καθώς απουσιάζει η συστηματική αρχαιολογική έρευνα στην περιοχή. Σύμφωνα με τον Νίκο Βασιλόπουλο το παράλιο παρεκκλήσιο των Θεοφανειών στο Α και παλαιότερο τμήμα του, το οποίο έχει πολλά αψιδώματα, πρέπει να αποτελεί μετασκευή πυργόσχημης κατασκευής του κάστρου. Σε αυτή την περίπτωση η εγκατάσταση στην χερσόνησο θα λειτουργούσε ως το ακροπύργιο του κάστρου. 

Οι τοιχοποιίες που διατηρούνται στο Μακροτάνταλο αποτελούνται από σχιστολιθικούς και αργούς λίθους συναρμοσμένους με ισχυρό ασβεστοκονίαμα ως συνδετικό υλικό, παρουσιάζοντας κατασκευαστική ομοιότητα με το Κάτω Κάστρο, αλλά και το Επάνω Κάστρο, της Άνδρου. Επίσης, η γενική διάταξη του Κάστρου, που εκτείνεται στην μικρή νησίδα, σήμερα χερσόνησο, και στο απέναντι τμήμα στεριάς, είναι πανομοιότυπη με το Κάτω Κάστρο του νησιού, όπου η οχυρή εγκατάσταση αναπτύσσεται στην νησίδα και στην χερσόνησο της Χώρας. Τα στοιχεία αυτά συνηγορούν στην χρονολόγηση του Κάστρου του Μακροτάνταλου κατά την βενετική περίοδο, από τις αρχές του 13ου αιώνα και την εγκατάσταση στο νησί του Μαρίνου Δάνδολο (Marino Dandolo), Βενετού ευγενή.