Αντικειμενα

H Χώρα της Ίου είναι κτισμένη γύρω από τον λόφο που υψώνεται επάνω από το λιμάνι του νησιού. Η θέση της είναι καίρια, καθώς ελέγχει το ασφαλές και υπήνεμο λιμάνι του νησιού, αλλά και τους θαλάσσιους δρόμους προς την Σίκινο στα Δ και την Θήρα στα Ν.

Η Χώρα εκτείνεται πάνω στην αρχαία πόλη της Ίου, η οποία περικλειόταν από τείχος. Η έκταση της οχυρωμένης πόλης ακολουθεί την περίμετρο του λόφου της Χώρας και τα τείχη της διατηρούνται σε μεγάλο μήκος, όπως φαίνεται από τα τμήματα που έχουν ανασκαφεί και από αυτά που διατηρούνται ενσωματωμένα κάτω από τις ξερολιθιές των σημερινών αγρών. Τα τείχη πρέπει να ενισχύονταν με θλάσεις, ακολουθώντας και την μορφολογία του εδάφους. Μία πύλη εισόδου βρισκόταν στα Ν, στην οποία οδηγούσε κλιμακωτός δρόμος από το λιμάνι του νησιού. Τα τείχη αποτελούσαν ισχυρή κατασκευή με πάχος π.2μ., ενώ το σωζόμενο ύψος τους ανέρχεται έως τα 4μ. Είχαν κατασκευαστεί από επιμήκεις ντόπιους σχιστόλιθους κατά το ακανόνιστο ορθογώνιο σύστημα, όπως διαπιστώνεται στα ανεσκαμμένα τμήματά του. Η χρονολόγησή τους από τα κεραμεικά ευρήματα ανάγεται στους αρχαϊκούς και κλασικούς χρόνους, ωστόσο η γενική εικόνα των μεγάλων τμημάτων του συνηγορεί στην χρονολόγηση των τειχών κατά την ελληνιστική περίοδο, εποχή ακμής για την Ίο.

Στην κορυφή του λόφου της Χώρας λιγοστά οικοδομικά κατάλοιπα έχουν αξιολογηθεί ως οχύρωση οικισμού από τον Μάρκο Κρίσπο, κύριο του νησιού στα τέλη του 14ου αιώνα. Η αποσπασματική διατήρηση των λειψάνων αυτών, η αλλοίωση του οικισμού της Χώρας από τις συνεχείς επεκτάσεις του, καθώς και η έλλειψη συστηματικής αρχαιολογικής έρευνας, δυσχεραίνουν την τεκμηρίωση των στοιχείων αυτών. Δεν είναι επομένως δυνατόν να προσδιοριστεί η ακριβής μορφή του μεσαιωνικού Κάστρου και των τειχών του, εφόσον αυτά υπήρξαν. 

Η Χώρα αποτελεί έναν άρτιο οικισμό με πυκνό πολεοδομικό ιστό. Ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι πολυάριθμοι ναοί της, στην πλειονότητά τους μονόχωρα τρουλαία ή θολωτά κτίσματα. Το αρχαιότερο εξ αυτών είναι ο ναός του Αγίου Γεωργίου στην κορυφή του λόφου της Χώρας («στο Κάστρο»), στον οποίο έχει εντοιχιστεί αρχαίο οικοδομικό υλικό και λείψανα τοιχογραφιών του 15ου αιώνα. Οι υπόλοιποι ναοί, ανάμεσά τους και η Παναγία η Καθολική (ή Φραγκοκκλησιά), αποτελούν κτίσματα μεταβυζαντινά, που διακοσμούνται με ξυλόγλυπτα τέμπλα και φορητές εικόνες. Οι οικίες της Χώρας οργανώνονται σε σειρές γύρω από τον λόφο, σχηματίζοντας ένα δίκτυο με στενούς δρόμους και στεγασμένα καλντερίμια. Στην πλειονότητά τους πρόκειται για διώροφες ή τριώροφες με επίπεδη στέγη, από την οποία αγωγοί διοχέτευαν τα βρόχινα νερά στις υπόγειες κινστέρνες.